EPA i DHA – kluczowe kwasy tłuszczowe omega-3 dla psów i kotów

Psy mogą przekształcać roślinny kwas α-linolenowy (ALA) w EPA i DHA jedynie w śladowym, poniżej pięcioprocentowym stopniu, a koty praktycznie wcale, dlatego oba gatunki muszą otrzymywać długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3 bezpośrednio w diecie. Publikacja wyjaśnia mechanizmy ich działania: EPA i DHA wypierają kwas arachidonowy z enzymów COX i LOX, tworząc mniej prozapalne eikozanoidy, a także dostarczają rezolwin i protektyn, które aktywnie wygaszają stan zapalny oraz chronią neurony. Autor przytacza badania dokumentujące korzyści kliniczne: spowolnienie progresji przewlekłej choroby nerek u kotów, poprawę łaknienia i wydłużenie przeżycia w kardiomiopatiach, redukcję bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów przy dawkach rzędu 100 mg/kg m.c., szybsze uczenie szczeniąt oraz łagodzenie dermatoz i alergii skórnych. Wskazuje główne źródła (oleje z łososia, sardynek, kryla i alg) oraz podaje orientacyjne dawki profilaktyczne i terapeutyczne, akcentując potrzebę równoczesnej suplementacji witaminy E ze względu na ryzyko oksydacyjne. Artykuł kończy się wnioskiem, że EPA i DHA należą do najważniejszych nutraceutyków w dietetyce i terapii psów i kotów, ponieważ wielokierunkowo wspierają układ krążenia, nerki, stawy, skórę i funkcje poznawcze, a ich bezpieczeństwo jest wysokie przy indywidualnie dobranych dawkach i monitorowaniu klinicznym.

Kwasy tłuszczowe omega-3: ALA, EPA i DHA 

Do rodziny kwasów tłuszczowych omega-3 należą przede wszystkim roślinny kwas alfa-linolenowy (ALA) oraz morskie kwasy eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Są to tzw. kwasy tłuszczowe niezbędne – organizm ssaków potrzebuje ich do prawidłowego funkcjonowania, ale nie potrafi ich samodzielnie wytworzyć w wystarczających ilościach. Psy co prawda mogą w niewielkim stopniu syntetyzować EPA i DHA z ALA, jednak wydajność tej konwersji jest bardzo niska (<5%), a u kotów – ze względu na brak odpowiedniego enzymu – praktycznie zerowa. Oznacza to, że psy i koty muszą otrzymywać EPA i DHA bezpośrednio w diecie, zwykle pod postacią tłuszczów pochodzenia morskiego (np. oleju rybiego lub krylowego). Współcześnie dostępne są specjalne suplementy i pasze z wysokimi stężeniami EPA/DHA, które pozwalają podawać odpowiednio duże dawki tych kwasów nawet w niewielkiej objętości. 

EPA i DHA znane są z wielu korzystnych efektów zdrowotnych. Przede wszystkim działają przeciwzapalnie, ale mają także właściwości immunomodulujące, a ponadto przypisuje się im wpływ przeciwzakrzepowy, hipotensyjny (obniżający ciśnienie krwi), przeciwarytmiczny, antyoksydacyjny i neuroprotekcyjny. Z tego powodu suplementacja kwasów omega-3 z ryb bywa zalecana jako środek wspomagający leczenie wielu chorób u psów i kotów. Poniżej omówiono mechanizm ich działania oraz najważniejsze sytuacje, w których EPA i DHA mogą przynieść wymierne korzyści zdrowiu naszych pupili. 

Dodatek oleju rybiego bogatego w kwasy omega-3 (EPA i DHA) do codziennej diety psa może wspomagać leczenie wielu schorzeń. Współczesne suplementy zawierają skoncentrowane oleje z ryb lub kryla, dzięki czemu nawet mała dawka dostarcza wysoką ilość EPA i DHA. Warto jednak każdorazowo konsultować suplementację z lekarzem weterynarii i stosować dawki zalecane dla danego gatunku i masy ciała zwierzęcia.

Przeciwzapalny mechanizm działania EPA i DHA 

Kwasy omega-3 vs. omega-6 (eikozanoidy). Większość typowych mediatorów zapalnych (takich jak prostaglandyny i leukotrieny) powstaje z należącego do omega-6 kwasu arachidonowego (ARA). Gdy w diecie zwiększamy udział długonienasyconych kwasów omega-3 (EPA/DHA), zmniejsza się tworzenie ARA w tkankach, a same omega-3 zostają wbudowane w błony komórkowe zamiast kwasu arachidonowego. W efekcie, gdy dochodzi do reakcji zapalnej, z uszkodzonych komórek uwalnia się więcej EPA i DHA, które współzawodniczą z kwasem arachidonowym o enzymy (cyklooksygenazę COX i lipooksygenazę LOX). Konkurencja ta skutkuje tym, że proporcjonalnie powstaje więcej eikozanoidów o mniejszym potencjale prozapalnym kosztem tych silnie prozapalnych. Mówiąc prościej: dzięki omega-3 organizm produkuje “łagodniejsze” mediatory zapalne, co zmniejsza nasilenie stanu zapalnego. Dodatkowo, niektóre eikozanoidy pochodzące z EPA i DHA mają korzystny wpływ na układ krążenia – np. powodują mniejszy skurcz naczyń i agregację płytek, co przekłada się na lepszą hemodynamikę (krążenie krwi). 

Rezolwiny i protektyny – aktywne wygaszanie zapalenia. Stosunkowo niedawno odkryto, że oprócz tłumienia produkcji typowych mediatorów zapalenia, omega-3 inicjują również czynny proces wygaszania stanu zapalnego. Z EPA powstają tzw. rezolwiny serii E, a z DHA – rezolwiny serii D oraz protektyny, nazywane też neuroprotektynami. Te związki działają silnie przeciwzapalnie i immunomodulująco, wspomagając fazę rozresolution zapalenia (czyli przyspieszają wygaszenie reakcji zapalnej zamiast czekać, aż proces ten zajdzie pasywnie). Warto wspomnieć, że DHA odgrywa szczególną rolę w układzie nerwowym – powstające z niego neuroprotektyny wykazują ochronne działanie w mózgu. 

Wpływ na geny związane ze stanem zapalnym. Wiele korzystnych efektów omega-3 wynika także ze zmian na poziomie genetycznym. Badania wykazały, że EPA i DHA mogą hamować aktywację czynnika transkrypcyjnego NF-κB, który odpowiada za “włączanie” genów prozapalnych cytokin oraz enzymu COX-2. Innymi słowy, omega-3 mogą przyciszyć genetyczny “wyłącznik” zapalenia, ograniczając produkcję m.in. interleukin prozapalnych i COX-2 w tkankach. Efektem jest mniejsza produkcja czynników podtrzymujących stan zapalny oraz enzymów uszkadzających tkanki (np. metaloproteinaz degradujących chrząstkę). 

Dzięki powyższym mechanizmom EPA i DHA działają przeciwzapalnie i sprzyjają regeneracji przy wielu schorzeniach. W praktyce weterynaryjnej kwasy te są jednymi z najczęściej zalecanych nutraceutyków, zwłaszcza w chorobach o podłożu zapalnym. Poniżej przedstawiono główne obszary zastosowań EPA/DHA u psów i kotów wraz z korzyściami potwierdzonymi badaniami. 

Przeciwzapalny mechanizm działania EPA i DHA 

Kwasy omega-3 vs. omega-6 (eikozanoidy). Większość typowych mediatorów zapalnych (takich jak prostaglandyny i leukotrieny) powstaje z należącego do omega-6 kwasu arachidonowego (ARA). Gdy w diecie zwiększamy udział długonienasyconych kwasów omega-3 (EPA/DHA), zmniejsza się tworzenie ARA w tkankach, a same omega-3 zostają wbudowane w błony komórkowe zamiast kwasu arachidonowego. W efekcie, gdy dochodzi do reakcji zapalnej, z uszkodzonych komórek uwalnia się więcej EPA i DHA, które współzawodniczą z kwasem arachidonowym o enzymy (cyklooksygenazę COX i lipooksygenazę LOX). Konkurencja ta skutkuje tym, że proporcjonalnie powstaje więcej eikozanoidów o mniejszym potencjale prozapalnym kosztem tych silnie prozapalnych. Mówiąc prościej: dzięki omega-3 organizm produkuje “łagodniejsze” mediatory zapalne, co zmniejsza nasilenie stanu zapalnego. Dodatkowo, niektóre eikozanoidy pochodzące z EPA i DHA mają korzystny wpływ na układ krążenia – np. powodują mniejszy skurcz naczyń i agregację płytek, co przekłada się na lepszą hemodynamikę (krążenie krwi). 

Rezolwiny i protektyny – aktywne wygaszanie zapalenia. Stosunkowo niedawno odkryto, że oprócz tłumienia produkcji typowych mediatorów zapalenia, omega-3 inicjują również czynny proces wygaszania stanu zapalnego. Z EPA powstają tzw. rezolwiny serii E, a z DHA – rezolwiny serii D oraz protektyny, nazywane też neuroprotektynami. Te związki działają silnie przeciwzapalnie i immunomodulująco, wspomagając fazę rozresolution zapalenia (czyli przyspieszają wygaszenie reakcji zapalnej zamiast czekać, aż proces ten zajdzie pasywnie). Warto wspomnieć, że DHA odgrywa szczególną rolę w układzie nerwowym – powstające z niego neuroprotektyny wykazują ochronne działanie w mózgu. 

Wpływ na geny związane ze stanem zapalnym. Wiele korzystnych efektów omega-3 wynika także ze zmian na poziomie genetycznym. Badania wykazały, że EPA i DHA mogą hamować aktywację czynnika transkrypcyjnego NF-κB, który odpowiada za “włączanie” genów prozapalnych cytokin oraz enzymu COX-2. Innymi słowy, omega-3 mogą przyciszyć genetyczny “wyłącznik” zapalenia, ograniczając produkcję m.in. interleukin prozapalnych i COX-2 w tkankach. Efektem jest mniejsza produkcja czynników podtrzymujących stan zapalny oraz enzymów uszkadzających tkanki (np. metaloproteinaz degradujących chrząstkę). 

Dzięki powyższym mechanizmom EPA i DHA działają przeciwzapalnie i sprzyjają regeneracji przy wielu schorzeniach. W praktyce weterynaryjnej kwasy te są jednymi z najczęściej zalecanych nutraceutyków, zwłaszcza w chorobach o podłożu zapalnym. Poniżej przedstawiono główne obszary zastosowań EPA/DHA u psów i kotów wraz z korzyściami potwierdzonymi badaniami. 

Zastosowania EPA i DHA w profilaktyce i leczeniu 

Choroby serca i układu krążenia 

U zwierząt z przewlekłą niewydolnością serca wykazano, że suplementacja EPA i DHA znacząco poprawia ich stan kliniczny i rokowanie. U psów z chorobą serca podawanie omega-3 poprawia apetyt i ogólną kondycję, ograniczając rozwój kacheksji sercowej (wyniszczenia organizmu towarzyszącego krańcowej niewydolności serca). Co więcej, dzięki kwasom omega-3 udaje się wydłużyć czas przeżycia chorych zwierząt. Uważa się, że korzystny wpływ wynika z wielotorowego działania przeciwzapalnego – niewydolność serca jest bowiem związana z przewlekłym stanem zapalnym, a EPA/DHA hamując zapalenie redukują też jego negatywny wpływ na układ krążenia. 

Same eikozanoidy pochodzące z kwasów omega-3 wywierają też bezpośrednie efekty hemodynamiczne, korzystne dla serca i naczyń (np. słabsze zwężanie naczyń, poprawa przepływu krwi). U ludzi zaobserwowano, że suplementacja EPA/DHA obniża ciśnienie tętnicze krwi. Z kolei u kotów z kardiomiopatią (chorobą mięśnia sercowego) kwasy omega-3 działają przeciwzakrzepowo, zmniejszając skłonność do tworzenia się groźnych zakrzepów (poprzez hamowanie nadmiernej agregacji płytek krwi). Dodatkowo odnotowano, że podawanie oleju rybiego zmniejsza tendencję do występowania groźnych zaburzeń rytmu serca – szczególnie migotania przedsionków. Podsumowując, psy i koty z chorobami serca (np. przewlekłą niewydolnością czy kardiomiopatią przerostową) mogą odnieść wymierne korzyści z suplementacji EPA i DHA: poprawia się u nich komfort życia i wydolność, a ryzyko powikłań takich jak arytmie czy zatory może się zmniejszyć. 

Przewlekła choroba nerek 

W przypadku przewlekłej niewydolności nerek u psów i kotów wielokrotnie potwierdzono korzystne działanie diety wzbogaconej w kwasy omega-3. Suplementacja EPA i DHA spowalnia postęp zmian zwyrodnieniowych w nerkach – hamuje rozwój stwardnienia kłębuszków (glomerulosklerozy) oraz obniża nadciśnienie wewnątrzkłębuszkowe, a także poprawia parametry takie jak białkomocz. Dzięki temu choroba nerek postępuje wolniej, a funkcja nerek zostaje zachowana na dłużej niż u zwierząt nieotrzymujących omega-3. Ustalono również, że kwasy EPA/DHA mają wpływ na zmniejszenie nadciśnienia systemowego często towarzyszącego niewydolności nerek, a ponadto mogą redukować nasilenie stanu zapalnego uszkadzającego nerki. Co najważniejsze z punktu widzenia opiekunów – badania retrospektywne wykazały, że koty z przewlekłą chorobą nerek żyją dłużej, jeśli w ich diecie znajduje się wysoka zawartość EPA. Z tego względu dobre weterynaryjne diety nerkowe dla psów i kotów są zawsze wzbogacane w kwasy omega-3, a dodatkowa suplementacja olejem rybim może przynieść dalsze korzyści lecznicze u chorych zwierząt (należy ją jednak omówić z lekarzem prowadzącym). 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) 

Kwasy omega-3 cieszą się ugruntowaną pozycją jako wsparcie w chorobach stawów u zwierząt. Wiele badań na modelu ludzkim (np. w reumatoidalnym zapaleniu stawów) dowiodło, że suplementacja oleju rybiego zmniejsza ból, sztywność poranną stawów i obrzęki, a jednocześnie pozwala ograniczyć dawki klasycznych leków przeciwzapalnych. Podobne efekty zaobserwowano u psów z przewlekłą osteoartrozą: dzięki dodaniu do ich diety wysokich dawek EPA/DHA, zmniejszyło się nasilenie objawów klinicznych takich jak ból czy kulawizna. W jednym z badań psy z chorobą zwyrodnieniową stawów, które dostawały standardowo lek przeciwbólowy (karprofen), już po kilku tygodniach suplementacji omega-3 mogły otrzymywać mniejszą dawkę karprofenu – a mimo to ich komfort ruchu był lepszy niż u psów bez omega-3. Innymi słowy, olej rybi działa tu synergistycznie z lekami, wzmacniając efekt przeciwbólowy i przeciwzapalny. Przeglądy systematyczne potwierdzają, że spośród różnych doustnych dodatków wspomagających leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów to właśnie kwasy omega-3 mają najsilniejsze dowody skuteczności w poprawie mobilności zwierząt. Co ważne, EPA i DHA nie tylko zmniejszają ból, ale również hamują procesy degradacji chrząstki (m.in. poprzez ograniczanie enzymów takich jak aggrekanazy oraz mediatorów prozapalnych w stawie). Dzięki temu spowalniają rozwój choroby zwyrodnieniowej. U wielu starszych psów i kotów z artretyzmem włączenie oleju rybiego do diety przekłada się na zauważalną poprawę – zwierzęta są sprawniejsze, chętniej się poruszają i wymagają mniejszych dawek klasycznych leków przeciwbólowych. 

Alergie i zapalne choroby skóry 

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych zastosowań kwasów omega-3 u domowych pupili jest wspomaganie terapii alergii skórnych i atopowego zapalenia skóry. U psów i kotów z nawracającym świądem (swędzeniem) wykazano, że suplementacja EPA i DHA może znacząco złagodzić świąd oraz stan zapalny skóry. Omega-3 działają tu na kilku poziomach: obniżają w skórze produkcję prozapalnych cytokin, takich jak IL-1, TNF-α, ograniczając tym samym nadmierną reakcję zapalną na alergeny. W efekcie zwierzęta odczuwają mniejszy świąd, rzadziej się drapią, a zmiany skórne goją się szybciej. Zaobserwowano także poprawę jakości okrywy włosowej – mniej wypadających włosów, ustępowanie wyłysień oraz bardziej lśniąca sierść. Co istotne, kwasy omega-3 wykazują działanie oszczędzające kortykosteroidy: u alergików i atopików na suplementacji często udaje się obniżyć dawki sterydów lub leków przeciwświądowych, a u ok. 20% zwierząt samodzielne podawanie EPA/DHA wystarcza, by kontrolować świąd (pozwalając nawet odstawić inne leki). Dla właścicieli cenną informacją jest również to, że omega-3 są bezpieczniejsze od leków przeciwzapalnych – mogą zatem stanowić wartościową alternatywę lub uzupełnienie terapii w przewlekłych chorobach skóry. 

Koty również odnoszą korzyści z diety bogatej w kwasy omega-3. Suplementacja oleju rybiego u kotów alergicznych potrafi złagodzić świąd i poprawić stan skóry oraz sierści. W badaniach odnotowano, że zarówno psy, jak i koty cierpiące na alergiczne zapalenie skóry miały mniej zmian skórnych i lepszą jakość sierści po włączeniu do diety EPA i DHA. 

Funkcje poznawcze i układ nerwowy 

W ostatnich latach dużo uwagi poświęca się wpływowi kwasów omega-3 na mózg i procesy poznawcze. DHA jest głównym składnikiem tłuszczowym mózgu i siatkówki oka, dlatego odgrywa kluczową rolę u rozwijających się szczeniąt i kociąt – wspomaga prawidłowy rozwój układu nerwowego. Udowodniono na przykład, że suplementacja DHA u szczeniąt poprawia ich zdolność uczenia się i zapamiętywania nowych zadań w porównaniu do szczeniąt bez dodatkowego DHA. Również u młodych kociąt odpowiednia podaż DHA jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju wzroku i mózgu. 

W przypadku starszych zwierząt liczne badania u ludzi sugerują, że dieta bogata w ryby i omega-3 sprzyja zachowaniu lepszej sprawności umysłowej na starość. Osoby z wyższym poziomem EPA/DHA we krwi rzadziej cierpią na demencję i depresję, a u pacjentów z łagodnymi deficytami poznawczymi suplementacja omega-3 pomagała spowolnić pogarszanie się funkcji kognitywnych. Choć u psów i kotów brakuje jeszcze badań klinicznych w tym obszarze to w praktyce weterynaryjnej coraz częściej rekomenduje się kwasy omega-3 dla starszych pupili z zespołem zaburzeń poznawczych (objawiającym się np. dezorientacją, zmianami zachowania). Co więcej, jeśli starszemu zwierzęciu doskwierają inne choroby związane z wiekiem – jak zapalenie stawów, niewydolność nerek czy choroba serca – to suplementacja omega-3 może jednocześnie poprawić stan tych chorób, a przez to pośrednio wpłynąć na lepsze samopoczucie i funkcje mózgu seniora. W praktyce opiekunowie często zauważają u starszych psów i kotów na diecie wzbogaconej w rybi tłuszcz poprawę witalności, bardziej „czujny” umysł oraz polepszenie relacji z otoczeniem (np. lepsze rozpoznawanie domowników). 

Inne potencjalne zastosowania 

Trwające badania sugerują, że kwasy omega-3 mogą mieć także inne zastosowania terapeutyczne. Przykładowo, istnieją przesłanki, że suplementacja EPA i DHA może wspomagać leczenie przewlekłych zapaleń jelit (IBD) u zwierząt – poprzez zmniejszenie stanu zapalnego w ścianie przewodu pokarmowego i poprawę składu lipidów we krwi. U kotów otyłych dodatek DHA/EPA do diety poprawiał wrażliwość na insulinę i zmniejszał tempo przyrostu tkanki tłuszczowej, co może pomagać w prewencji i kontroli cukrzycy. Pojawiają się również obiecujące wyniki dotyczące działania omega-3 w chorobach nowotworowych – zwłaszcza kwas DHA wydaje się hamować podziały komórek nowotworowych i może sprzyjać zmniejszaniu guzów. Ponadto, jak odnotowano w jednym z przeglądów, psy z chłoniakiem (nowotworem układu limfatycznego) suplementowane kwasami omega-3 mogły znosić chorobę lepiej, choć potrzebne są dalsze badania wysokiej jakości, by potwierdzić te efekty. Warto podkreślić, że zastosowania te są nadal w fazie badań i należy zawsze kierować się zaleceniami weterynarza, czy w danym przypadku włączenie omega-3 ma uzasadnienie kliniczne. 

Jak podawać olej rybi psu i kotu? – praktyczny przewodnik 

Dobór preparatu i formy podania 

Płynne oleje. Najbardziej uniwersalne; łatwo je odmierzyć pompką i polać karmę. Wybieraj butelki z ciemnego szkła, które ograniczają dostęp światła i spowalniają utlenianie kwasów tłuszczowych. 

Kapsułki żelowe. Sprawdzają się u psów chętnie połykających tabletki lub u wybrednych kotów; w razie potrzeby kapsułkę można przekłuć i wycisnąć zawartość. 

Przysmaki lub pasty smakowe. Wygodne rozwiązanie dla zwierząt, które nie tolerują smaku czystego oleju. 

Kupując preparat zwróć uwagę na:  

(a) dokładną deklarację zawartości EPA + DHA (mg /ml lub mg /kapsułkę);  

(b) rodzaj tłuszczu – najlepiej olej z tkanek ryb morskich lub z kryla (niski potencjał hiperwitaminozy A i D);  

(c) potwierdzoną jakość surowca, np. znak NASC albo certyfikaty czystości metali ciężkich. 

Sposób podawania i przechowywanie 

Olej podawaj na zimno, tuż przed posiłkiem – podgrzewanie degraduje omega-3. Wprowadzaj suplementację stopniowo: przez pierwsze 3 – 4 dni stosuj ¼ docelowej dawki, obserwując ewentualne biegunki lub wymioty. Po otwarciu trzymaj preparat w lodówce i zużyj w ciągu 2 – 3 miesięcy; zjełczały olej (kwaśny zapach) wyrzuć. Pamiętaj, że to tłuszcz – jego kaloryczność trzeba wliczyć w dietę zwierząt odchudzanych. 

Orientacyjne dawki EPA + DHA 

* Wzór Colorado State University; stosuj krótkotrwale i wyłącznie po konsultacji z lekarzem weterynarii. 
** Minimalny wymóg żywieniowy ustalony w badaniach wzrostu kotów. 

W praktyce klinicznej pierwsze zmiany w kondycji skóry i sierści widać zwykle po 4 – 6 tygodniach regularnej suplementacji; poprawa ruchomości stawów lub parametrów nerkowych/sercowych wymaga często 8 – 12 tygodni (caninearthritis.org; omnicalculator.com). 

Bezpieczeństwo i kontrola 

Długotrwałe podawanie wysokich dawek omega-3 może wydłużać czas krwawienia – poinformuj lekarza, jeśli zwierzę otrzymuje leki przeciwzakrzepowe lub NLPZ. U pacjentów z wrażliwym przewodem pokarmowym rozważ podział dziennej dawki na dwie porcje. Co 3 – 4 miesiące warto kontrolować masę ciała, lipidogram i parametry krzepnięcia, zwłaszcza przy dawkach przekraczających 100 mg /kg m.c. 

Preparaty Alfavet z kwasami EPA i DHA 

Na rynku dostępne są specjalistyczne suplementy dla zwierząt zawierające kwasy omega-3. Poniżej przedstawiamy kilka preparatów marki Alfavet, które dostarczają EPA lub DHA w diecie (niektóre z nich dodatkowo wspomagają określone obszary zdrowia kota): 

Każdy z powyższych produktów zawiera cenne kwasy tłuszczowe wspomagające zdrowie kota. Przy wyborze suplementu odpowiedniego dla swojego pupila warto kierować się jego indywidualnymi potrzebami – np. OmegaDuoPlus sprawdzi się przy ogólnym wsparciu zdrowia i odporności, DermaSterol przy problemach skórnych, zaś PetArtrin przy dolegliwościach stawowych. Zawsze przestrzegaj zaleceń dawkowania podanych przez producenta i obserwuj swojego kota, aby mieć pewność, że suplement przynosi zamierzone efekty. Prawidłowo stosowany olej rybi to prosty i naturalny sposób na poprawę zdrowia oraz samopoczucia Twojego mruczącego przyjaciela! 

Podsumowanie – najważniejsze fakty o EPA i DHA 

Skąd pozyskać EPA/DHA? Psy i koty powinny otrzymywać te kwasy z pokarmem, ponieważ nie syntetyzują ich efektywnie. Głównym źródłem są tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, śledź itp.) oraz oleje rybne i z kryla. Na rynku dostępne są kapsułki, płynne oleje oraz wzbogacone karmy – wybór formy warto skonsultować z lekarzem weterynarii. 

Na co pomagają? Suplementacja EPA i DHA ma udowodnione działanie wspomagające w wielu chorobach zapalnych i degeneracyjnych u psów i kotów. Najsilniejsze dowody dotyczą: chorób skóry (alergie, atopie), chorób serca (niewydolność, arytmie), niewydolności nerek, choroby zwyrodnieniowej stawów oraz wspomagania funkcji poznawczych u starszych zwierząt. Omega-3 bywa także stosowane jako dodatek w terapii niektórych nowotworów (np. chłoniaka) i schorzeń autoimmunologicznych – jednak w tych obszarach danych jest mniej i trwają badania. 

Jak działają? EPA i DHA łagodzą stany zapalne na poziomie komórkowym: zmieniają profil powstających mediatorów zapalenia na mniej agresywny, stymulują powstawanie związków wygaszających zapalenie (rezolwin, protektyn) oraz zmniejszają aktywność genów prozapalnych. Działają także korzystnie na układ krążenia (m.in. poprawiając przepływ krwi, zmniejszając ryzyko zakrzepów i obniżając ciśnienie) oraz chronią komórki nerwowe przed uszkodzeniami (neuroprotekcyjnie). 

Czy to bezpieczne? Kwasom omega-3 przypisuje się bardzo wysokie bezpieczeństwo stosowania. Działania niepożądane występują rzadko i głównie przy znacznym przedawkowaniu. W takiej sytuacji mogą pojawić się zaburzenia krzepnięcia (wydłużony czas krwawienia z powodu efektu przeciwzakrzepowego), zwiększona podatność na stres oksydacyjny oraz obniżenie poziomu witaminy E w organizmie. Dlatego długotrwałą suplementację wysokich dawek powinno się prowadzić pod kontrolą weterynarza – często równolegle zaleca się podawanie witaminy E jako antyoksydantu chroniącego przed utlenianiem kwasów omega-3. U niektórych zwierząt z wrażliwym przewodem pokarmowym zbyt duża dawka oleju rybiego może też wywołać biegunkę lub nudności – należy wtedy zmniejszyć dawkę i wprowadzać suplement stopniowo. Zalecana dawka zależy od konkretnego preparatu i wskazania medycznego – typowe dawki terapeutyczne EPA/DHA dla psów i kotów wynoszą od ok. 30 mg do 50 mg kwasów omega-3 na kg masy ciała dziennie (łącznie), ale dawkowanie zawsze najlepiej ustalić z lekarzem prowadzącym. 

Link do artykułu
Link do broszury