Wzdęcia i biegunki u psów i kotów (Dia Tab)

1) Mikrobiom jelitowy stanowi fundament zdrowia przewodu pokarmowego 

W jelitach zwierząt i ludzi bytują liczne mikroorganizmy, które ilościowo przewyższają liczbę komórek ciała i ważą u człowieka około 1,5 kilograma. Ta naturalna flora nie szkodzi organizmowi, ponieważ pełni funkcje ochronne i wspierające trawienie, a także odżywia błonę śluzową jelit krótkołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi i stymuluje układ odpornościowy. Kiedy równowaga mikrobiomu ulega zaburzeniu, zwierzę częściej doświadcza wzdęć i biegunki.

2) Wzdęcia: definicja, przyczyny i postępowanie 

Wzdęcia oznaczają zwiększone tworzenie i wydalanie gazów jelitowych, które mogą mieć nieprzyjemny zapach. Epizody sporadyczne zwykle nie budzą niepokoju, natomiast nawracające wzdęcia mogą wywoływać skurczowe bóle brzucha i obniżać komfort życia zwierzęcia i opiekuna. W takich sytuacjach opiekun powinien poszukać przyczyny dolegliwości, aby wdrożyć odpowiednie postępowanie.

Najczęściej wzdęcia wynikają z żywienia, ponieważ trudnostrawne składniki powodują, że resztki pokarmu trafiają do dalszych odcinków jelita i ulegają rozkładowi bakteryjnemu z wytwarzaniem gazów gnilnych; nagła zmiana karmy lub nietolerancja także mogą wywołać problem. W rzadkich przypadkach wzdęcia sygnalizują poważniejsze choroby, takie jak zapalenie trzustki lub schorzenia jelit.

Jeżeli lekarz wykluczy chorobę podstawową, opiekun zwykle rozwiązuje problem przez modyfikację żywienia. Zastosowanie probiotyków może dodatkowo ograniczać namnażanie bakterii gazotwórczych, a u zwierząt z zaparciami metabolity pożytecznych bakterii mogą poprawiać perystaltykę.

3) Biegunka: rozpoznanie i najczęstsze przyczyny 

Biegunkę rozpoznajemy wtedy, gdy zwierzę oddaje kał częściej niż trzy razy dziennie, a konsystencja stolca jest papkowata do płynnej. 

Do zaburzeń flory jelitowej i biegunki prowadzą liczne czynniki, a do najczęstszych należą błędy żywieniowe, takie jak podawanie resztek „ludzkiego” jedzenia lub przysmaków nieprzeznaczonych dla zwierząt. Bardzo wrażliwe psy i koty reagują biegunką nawet na zmianę marki lub wariantu karmy, a niekiedy wystarcza niewielka modyfikacja receptury producenta. Do biegunki mogą prowadzić także zjadanie nieodpowiednich substancji, jak zepsute odpady, niedojrzałe owoce, śnieg lub słona czy stojąca woda; u kotów problemem bywa połykanie sierści i podgryzanie roślin. Wzrost liczby alergii pokarmowych, stres związany z podróżą, rozłąką, nowymi domownikami lub hałasem oraz działania niepożądane leków, szczególnie antybiotyków, również często skutkują biegunką. Do grupy innych przyczyn zaliczamy zatrucia, infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze, pasożyty przewodu pokarmowego oraz choroby wątroby lub trzustki.

4) Leczenie biegunki i sytuacje wymagające wizyty u lekarza 

Skuteczne leczenie biegunki wymaga zidentyfikowania i usunięcia przyczyny; w przypadku zatrucia lub zakażenia to lekarz weterynarii prowadzi terapię choroby podstawowej. Opiekun powinien zgłosić się do lekarza przy biegunce ciężkiej, krwistej lub przedłużającej się, ponieważ biegunka szybko wywołuje utratę płynów i elektrolitów, niedobór energii i zaburzenia równowagi kwasowo‑zasadowej, a uszkodzona bariera jelitowa łatwiej przepuszcza antygeny pokarmowe sprzyjające alergiom. W ciężkich przypadkach lekarz wdraża odpowiednie postępowanie intensywne, natomiast równolegle kluczowe znaczenie ma właściwe żywienie prowadzone przez opiekuna.

5) Dieta przy ostrej biegunce 

W ostrej biegunce opiekun powinien odciążyć jelita, dlatego najlepiej sprawdza się lekkostrawna dieta podawana do ustąpienia objawów. Zwierzę powinno otrzymywać kilka małych posiłków w temperaturze pokojowej, aby nie obciążać przewodu pokarmowego. W przypadku psa część lekarzy dopuszcza 12–24‑godzinną przerwę od stałych posiłków, ale jeżeli pies ma apetyt, małe lekkostrawne porcje są akceptowalne. Zwierzę powinno mieć stały dostęp do świeżej wody, a opiekun może ułatwić nawadnianie, podając smakowite płyny, na przykład domowy rosół drobiowy lub preparat ReConvales® Tonicum, który dostarcza również składników odżywczych. U kotów nadmierna podaż samych płynów grozi zaburzeniami metabolicznymi, dlatego opiekun powinien możliwie szybko wprowadzić stałą lekkostrawną karmę, najlepiej letnią, ponieważ wyższa temperatura potrawy zwiększa jej atrakcyjność zapachową. W gabinetach są dostępne gotowe diety przeznaczone dla zwierząt z chorobami przewodu pokarmowego; opiekun może łączyć je z zupą marchwiową Moro.

Opiekun może przygotować zupę marchwiową Moro, gotując 0,5 kilograma marchwi w 1 litrze wody przez 60–90 minut, a następnie miksując zupę, dodając 3 gramy soli i uzupełniając wodę do objętości 1 litra.

6) Dodatki żywieniowe, które wspierają jelita podczas biegunki 

Opiekun może włączyć dodatki żywieniowe, które wiążą nadmiar wody w jelicie i poprawiają konsystencję stolca, osłaniają błonę śluzową jelit oraz stabilizują mikrobiom; dodatki te występują jako kąski do żucia, pasty lub proszki. Bentonit pęcznieje w świetle jelita, tworzy na błonie śluzowej warstwę ochronną, wiąże toksyny i patogeny oraz poprawia konsystencję kału dzięki zatrzymywaniu wody. Pektyny silnie żelują, chronią śluzówkę, wiążą wybrane patogeny i stanowią doskonałą pożywkę dla pożądanych bakterii; dobrym źródłem pektyn są wytłoki owocowe i marchewkowe. Wybrane rośliny tradycyjnie wspierają przewód pokarmowy: suszone jagody i liść jeżyny łagodzą podrażnienia błon śluzowych, owoce kopru włoskiego stymulują apetyt i trawienie oraz bywają stosowane na wzdęcia, lukrecja osłania błony śluzowe, a nasiona kozieradki dostarczają śluzów i substancji gorzkich, co wspiera trawienie przy biegunce.

7) Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki 

Enterococcus faecium stanowi probiotyczną bakterię kwasu mlekowego, która jako żywy mikroorganizm sprzyja równowadze mikrobioty i wspiera układ odpornościowy. Aby uzyskać stabilny efekt, opiekun powinien podawać probiotyki przez dłuższy czas. Prebiotyki nie ulegają trawieniu przez psa i kota, lecz służą jako pożywka dla pożądanych bakterii; do prebiotyków należą między innymi pektyny, fruktooligosacharydy, galaktooligosacharydy i mączka chleba świętojańskiego. Synbiotyki łączą probiotyki i prebiotyki, a osiągnięcie pełnego efektu probiotycznego zwykle wymaga przynajmniej czterech do sześciu tygodni podawania.

8) Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe 

Maślan i propionian odżywiają komórki nabłonka jelitowego, dlatego w trakcie ostrej biegunki odpowiednia podaż tych kwasów wspiera szybszą regenerację śluzówki i utrzymuje lekko niższe pH sprzyjające korzystnemu mikrobiomowi.

9) Jak dobrać produkty z linii „Dia” 

W czasie ostrej biegunki oraz krótko po niej opiekun może skorzystać z produktów przeznaczonych do krótkotrwałego podawania, które wspierają wiązanie wody, ochronę śluzówki i mikrobiom, takich jak Dia Tab® dla psów i kotów, a u kotów także FeliGum® Dia oraz Dia Feli®. Preparat DiarPositiv® PRO dodatkowo zawiera krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które wspierają regenerację błony śluzowej.

W okresie stabilizacji mikrobiomu po biegunce właściwym wyborem pozostają preparaty pre‑ i probiotyczne, takie jak Dia Tab® PRO i Dia Paste PRO, które początkowo poprawiają konsystencję kału, a przy dłuższym stosowaniu pomagają odbudować zdrową florę jelitową; preparaty te można stosować także po antybiotykoterapii.

Broszura podaje również skład wybranych produktów: tabletki Dia Tab® PRO zawierają między innymi Enterococcus faecium, bentonit, fruktooligosacharydy i mączkę chleba świętojańskiego; tabletki Dia Tab® dla psów i kotów obejmują wytłoki owocowe i marchewkowe, bentonit, suszone jagody, liść jeżyny, koper włoski, lukrecję oraz nasiona kozieradki; produkt FeliGum® Dia dla kotów zawiera pektyny, bentonit, galaktooligosacharydy i suszone jagody.

10) Podsumowanie 

Opiekun powinien ocenić nasilenie objawów, a w przypadku biegunki ciężkiej, krwistej lub przedłużającej się powinien skontaktować się z lekarzem weterynarii. W ostrej biegunce najważniejsze pozostają nawadnianie, lekkostrawna dieta i właściwa temperatura posiłków, a przy problemach przewlekłych istotne znaczenie ma długofalowe wsparcie mikrobiomu za pomocą pre‑ i probiotyków. Dobór produktów z linii „Dia” powinien uwzględniać etap choroby, ponieważ preparaty „akut” służą przede wszystkim zagęszczaniu kału i ochronie śluzówek, a warianty „PRO” pomagają stabilizować florę jelitową i odbudowywać ją po biegunce lub antybiotykoterapii.